ProfessioneelZijn

De  Wet  Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) heeft een enorme impact op het maatschappelijk middenveld van uitvoeringsorganisaties.Schaalvergroting, nieuwe vormen van concurrentie en samenwerking brengen complexe besturingsvraagstukken met zich mee. In deze onzekere tijd ondergaan organisaties drastische wijzigingen. Begrippen als procesbeheersing, risicomanagement, kanteling en vraaggericht werken vliegen je om de oren.

Aan jou als professional worden nieuwe eisen gesteld en het vraagt een andere manier van kijken naar het vak en uitoefening van de professie. Het gaat om meer dan het uitdragen van expertise op het professionele  domein. Het is niet alleen verzuchtend input leveren aan de uitgerolde beheersystemen, maar vooral de vaardigheid om flexibel te functioneren in netwerken binnen en rond de organisatie. Hoe kun je nu bewust en flexibel functioneren in een complex netwerk? De theorie van Rol Ontwikkeling biedt hier een mooie zienswijze. 

We leven en werken nu eenmaal in rollen 

Je speelt in je leven vele rollen zonder je daar altijd bewust van te zijn. De rol die je op een bepaald moment vervult, maakt duidelijk wie je in die positie bent, waar je voor staat en wat je doet. Het gaat eigenlijk om het helder maken en managen van de verwachtingen die anderen van je hebben. In de privé situatie voldoe je aan velerlei sociale verwachtingspatronen en heb je de positie en speel je de rol van vader, moeder, broer, zus, zoon of dochter. Deze rollen zijn relatief stabiel, in tegenstelling tot werkgerelateerde rollen, waar sprake is van een grote  dynamiek aan steeds verschuivende rolverwachtingen. Het helder en met een zekere afstand  bewust worden dat je rollen vervult, geeft nieuwe oriëntaties. Daarmee de kans om je professionele rollen te heroverwegen en aan te passen.

Hoe komt een rol tot stand?

Je kunt de rol zien als brug tussen jezelf (je  binnenwereld) en de organisatie als  systeem (de buitenwereld). Zonder rol is geen verbinding mogelijk en ben je geen onderdeel van het systeem. In je rolvervulling zit de verbinding met anderen en de energie om te kunnen presteren. De invulling van een rol is alles behalve een rationeel proces.  Het is een brei van verwachtingen, zowel die vanuit jezelf als die vanuit je omgeving. Aan de ene kant wordt rolinvulling gevormd door je vroege meestal onbewuste  ervaringen en patronen. En aan de andere kant wordt het gestuurd door de merendeels impliciete verwachtingen die het team of de organisatie over je rolvervulling heeft.

Met Rolanalyse krijg vat  op je rol

We hebben allemaal wel een beeld bij wat en wanneer we iets moeten doen, maar de manier waarop, de  vraag hoe je het moet doen ligt behoorlijk wat ingewikkelder.  Een methodiek die hier mooi bij aansluit is Rolanalyse. Het beschouwen en de  samenhang van rollen in een systeem doorzien en rolverwachtingen helder krijgen, biedt juist de opening om naar jezelf te kijken in relatie tot de omgeving. Het bewust worden van en vervolgens zelf experimenteren met een nieuwe bij jou passende rolvervulling leidt op een veel natuurlijker wijze tot ander gedrag. Het op die manier zelf ontdekken en bevestiging krijgen dat je effectiever functioneert is juist heel stimulerend en uitdagend. Er is dan weer een optimale verbinding tussen jou en je rol. 

Wanneer is Rolanalyse zinvol?

Rolanalyse is altijd zinvol en vooral wanneer veranderingen op en rond het werk van invloed zijn. Denk bijvoorbeeld aan de jonge onervaren professional die het hele politieke  krachtenveld nog moet ontdekken. Of het maken van de omslag in je rol van aanbod- naar vraaggericht werken. Naar een meer regievoerende en coachende rol. Maar ook voor de ervaren professionele die een nieuwe verantwoordelijkheid opneemt. Waar geheel nieuwe eisen en verwachtingen om de hoek komen. Het zijn dit soort situaties die een grote aanpassing vragen aan jou als persoon en zeker wanneer je meerdere rollen moet neerzetten. Dit kan leiden tot rolonduidelijkheid, conflicterende rollen en sterk onwenselijke rollen. Verschillende rollen neerzetten in een sterk veranderende omgeving lijkt soms op een ware circus act. Je moet het als professional allemaal maar kunnen en applaus ontvang je zelden. Tenzij je regie gaat voeren en je rol duidelijk neerzet. De sociale professional nieuwe stijl moet kunnen omgaan met de steeds wisselende en complexe rollen van de hedendaagse netwerksamenleving.